مبانی وپیشینه نظری جهت‌گیری مذهبی
پیشینه نظری
جهت‌گیری مذهبی
تاریخ بشریت نشان داده است که انسان دین‌ورز قدمتی دیرینه دارد . آن‌چنان که از مطالعات باستان شناسی و انسان شناسی از اعصار دور بر می‌آید ، مذهب به عنوان جزء لاینفک زندگی بشری در تمامی اعصار بوده است . ویل دورانت معتقد است دین به اندازه‌ای غنی و فراگیر و پیچیده است که جنبه‌های مختلف و متفاوت آن برای دیدگاه‌ها و نگرش‌های مختلف به گونه‌ای متفاوت جلوه می‌کند . اما آن‌چه مهم می‌باشد این است که هیچ دوره‌ای از تاریخ بشر خالی از اعتقادات دینی نبوده است ( خداپناهی و خاکساربلداجی ، 1384 ).
تحقیقات مختلف نشان داده که برداشت اصلی اکثر افراد از دین ، داشتن رابطه‌ای نزدیک با خداوند است ، نه صرفاً مجموعه‌ای از باورها و اعمال . علاوه بر آن تأکید بر مجاورت هر فرد با خدا ، همچنین ارجاعات مکرر به عشق بین بنده و خدا ، در قالب ادیان توحیدی وجود دارد . دین و به‌خصوص « رابطه درک شده افراد با خدا » به عنوان یک پناه‌گاه مطمئن عمل می‌کند . افراد در زمان بروز بحران ، خدا را به عنوان پناه‌گاهی مطمئن می‌دانند ( روات و کرک پتریک ، 2002 ).
می توان اظهار داشت که دین‌داری آگاهانه و گرایشات مذهبی تأثیر بسزایی بر جنبه های گوناگون رفتار فردی و اجتماعی جامعه ، به ویژه نسل جوان دارد . البته توجه زیادی که امروزه به رفتارهای نابهنجار اخلاقی یا خلاف شرع و بزهکارانه ی جوانان معطوف می شود و نیز سیاست های پیشگیرانه یا تنبیهی که به طور ضربتی اتخاذ می گردد ، می تواند تا حدودی مبیّن نگرانی از این واقعیت باشد که تلاش ها و فعالیت های بیش از دو دهه ی مدیران و مسئولان در انتقال باورها ، ارزش ها و هنجارهای دینی به نسل جوان ، با نوعی عدم موفقیت و ناکامی روبرو شده است ( سرمدی ، 1385 ).
تعریف دین
در زبان اوستایی ایران باستان « دین » به معنای شریعت و مذهب بوده است و پیروان دین خود را « به‌دینان » می خواندند ( حجتی ، 1368 ). در فرهنگنامه ها نیز « دین » به معانی : جزا ، حساب ، طاعت ، ورع ، قدرت و آن‌چه انسان بدان متدیّن و پای بند گردد و نیز به گونه ای استعاری برای شریعت استعمال می گردد ( ابن منظور ، 1996 ). همچنین به معنای پاداش ، آیین پرستش خداوند تعالی ، رسم و قانون ، قهر و مسلط شدن آمده است ( شعرانی ، 1355 ).
در قرآن کریم هم که لفظ « دین » حدود 90 بار به کار رفته ، بدین معانی است : جزاء و حساب ، کیش و شریعت ، دین اسلام ، رسم و قانون ، حکم و فرمان ، دعا و عبادت ، آیین یگانه پرستی ( سرمدی ، 1380 ). از دین تعریفی که مورد اتفاق همه ی محققان باشد
